Zamek Tenczyn w Rudnie

Tegoroczny długi weekend sierpniowy postanowiliśmy z rodziną wykorzystać na zwiedzania terenów małopolski - padło na Kraków i okolice .

 

W sercu Jury Krakowsko-Częstochowskiej, na malowniczym wzgórzu w Rudnie, wznoszą się ruiny jednej z najciekawszych warowni Małopolski – Zamek Tenczyn, często nazywany Małym Wawelem. To miejsce nie tylko zachwyca krajobrazem i historią, ale też kryje wiele fascynujących opowieści z przeszłości.

 

Zamek powstał na początku XIV wieku z inicjatywy Nawoja z Morawicy, kasztelana krakowskiego. Jego syn, Jędrzej, rozpoczął budowę murowanej warowni, a potomkowie przyjęli nazwisko Tęczyński. Ród ten należał do najpotężniejszych w Polsce – przez wieki pełnili funkcje wojewodów, kasztelanów, a nawet doradców królewskich.

 

W czasach świetności zamek był nie tylko obronną fortecą, ale i centrum życia kulturalnego. Gościli tu m.in. Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Przez chwilę zamek stanowił kulturalną konkurencję dla samego Krakowa! 

  

Zamek jak z bajki – i dramatyczna historia

W XVI wieku zamek został przebudowany w stylu renesansowym – dobudowano basteje, barbakan i attyki, które można podziwiać do dziś w formie ruin. Niestety, jego kres nadszedł podczas potopu szwedzkiego, gdy wojska najeźdźców doszczętnie go zniszczyły. Ostatecznie zamek spłonął w 1768 roku i przez wieki popadał w ruinę. 

  

 Ciekawostki, które warto znać:

• Zamek stoi na wygasłym wulkanie – Góra Zamkowa to pozostałość po wulkanicznej aktywności sprzed milionów lat!

• Legenda głosi, że pod zamkiem ukryto skarby, strzeżone przez czarnego psa z płonącymi oczami.

• Bywał planem filmowym – kręcono tu m.in. sceny do „Korony Królów” oraz filmów dokumentalnych o polskich zamkach.

• W jednym z bastionów znajduje się studnia o głębokości ponad 30 metrów – przez wieki była źródłem wody dla całej twierdzy.
  Co dziś zobaczysz?
   Dziś Zamek Tenczyn to doskonale zabezpieczone ruiny z fragmentami murów, wieżami, barbakanem i bramą wjazdową. W sezonie letnim odbywają się tu wydarzenia rekonstrukcyjne, koncerty, pikniki historyczne i zwiedzanie z przewodnikiem. Spacer po zamku to nie tylko podróż w czasie, ale też okazja do podziwiania jednej z najlepszych panoram Jury – przy dobrej pogodzie widać nawet Tatry 
  Warto odwiedzić? 
  Zdecydowanie tak! Zamek Tenczyn to miejsce, gdzie historia spotyka się z naturą, a ruiny przemawiają do wyobraźni. Idealny cel na weekendowy wypad – zarówno dla miłośników historii, jak i rodzin czy fotografów krajobrazu.

  

Brama Wjazdowa do Zwierzyńca w Lesie Zwierzyniec to wyjątkowy przykład połączenia funkcji użytkowej z ozdobną, a zarazem jedna z czterech bram wchodzących w skład dawnego systemu wjazdowego do zamku Tenczyn. To ostatnia, która dotąd przetrwała, stanowiąca istotny element historycznego krajobrazu i architektury regionu. Znajduje się na skraju lasu, w pobliżu wschodnich granic Tenczynka, tuż przy drodze powiatowej nr 2121K, w malowniczej okolicy pomiędzy willą Eliza a leśniczówką Tenczynek.

 

Ciekawostki o Brame Wjazdowej

• Ozdobne filary – Brama wjazdowa składa się z sześciu ceglanych filarów, które niegdyś pełniły funkcję monumentalnych wrot. Po obu stronach drogi stoją wysokie ceglane wieże (filary), ozdobione rzeźbami przedstawiającymi sokoły i charty, co podkreśla łowiecki charakter tego miejsca i związek z polowaniami, które były popularną formą rozrywki wśród szlachty.

• Rzeźby zwierząt – Na dwóch centralnych filarach, które niegdyś zamykały główną bramę, widniały rzeźby przedstawiające jelenie. Dodatkowo, w górnej części filarów można było dostrzec głowy różnych zwierząt, co było kolejnym odniesieniem do dziedzictwa łowieckiego rodu właścicieli tej posiadłości.

• Herb rodu Potockich – Nad główną bramą znajdowała się żużlowa rama, która stanowiła ozdobę wjazdu, a jednocześnie herb rodu Potockich, właścicieli pobliskich Krzeszowic. Herb wkomponowany w żeliwną ramę podkreślał prestiż i znaczenie tej rodziny w regionie. Rodzina Potockich była nie tylko właścicielem tych ziem, ale również jednym z najważniejszych rodów magnackich w Polsce.

• Mniejsze bramy boczne – Po obu stronach głównych filarów znajdowały się mniejsze, boczne bramy, które mogły być używane do wjazdu mniejszych pojazdów lub koni. Dzisiaj pozostają w ruinie, ale ich dawny charakter wciąż można sobie wyobrazić, patrząc na resztki filarów.

• Motyw chartów i jeleni – Co ciekawe, filarami bocznymi bramy zostały ozdobione postaciami chartów, które były skierowane w stronę rzeźb jeleni. Takie zestawienie nie było przypadkowe – w średniowieczu i czasach renesansu, charty były cennymi towarzyszami myśliwych, a jelenie były jednym z głównych celów polowań szlacheckich

  
  Brama jako symbol łowieckich tradycji
  Bramę wjazdową do Zwierzyńca można traktować jako symbol łowieckiej tradycji, która wciąż jest żywa w polskich lasach. Ród Potockich, jako właściciele tej ziemi, mieli silne powiązania z myślistwem, a brama stanowiła część kompleksu, który wykorzystywano zarówno do funkcji obronnych, jak i do rozrywki arystokracji.
  Zabytek wśród przyrody
  Brama Zwierzyniecka, mimo że dziś pozbawiona skrzydeł, wciąż pełni funkcję monumentalnego wejścia w region o dużym znaczeniu kulturowym i przyrodniczym. Względy estetyczne i architektoniczne bramy doskonale komponują się z okolicznym Lasem Zwierzyniec, w którym dzikość natury splata się z historycznym dziedzictwem, tworząc niezapomniany klimat. To idealne miejsce dla turystów szukających kontaktu z historią w otoczeniu natury.

                                                                                cdn.....